donderdag 9 mei 2019, Krakau

Om 10.15 stonden we klaar bij de receptie van de camping. Even later kwam er een busje voorrijden. De tocht naar Auschwitz duurde meer dan een uur. Tijdens deze rit kregen we een indrukwekkende documentaire over een Russische fotograaf te zien die bij de bevrijding van het kamp door de Russen aanwezig was.
Voordat we het kamp in konden was er een safety check. De wandelstok van Ria kwam niet door de controle (te scherpe punt!?). Dus moesten we eerst terug om dit in een locker op te laten bergen. Onze chauffeur heeft later nog wel z'n beklag gedaan bij de security mensen omdat alle paraplu's met soms nog scherpere punten wel naar binnen mochten.
Binnen werden we opgevangen door een gids. Bij de poort was de bekende tekst "Arbeid macht frei" te zien. Op één van de eerste plekken die we zagen stond een bord met de tekst dat daar de lichamen van gevluchte en gepakte gevangenen als waarschuwing voor anderen werden getoond. Luguber als je daar aan denkt.
Het kamp is in 1941 gebouwd voor Russische krijgsgevangenen.
Dagelijks was er appel voor de duizenden gevangenen die urenlang moesten staan.
Met name joden werden vanuit heel Europa naar Auschwitz getransporteerd. Het was het grootste nazi Duitse concentratiekamp en sinds 1942 ook vernietigingskamp. Tussen 1940 en 1945 zijn tenminste 1.300.000 mensen naar Auschwitz gedeporteerd. 1.100.000 mensen hebben dit niet overleefd.
Een aantal barakken is als museum ingericht met overzichtsfoto's en diverse andere informatie. Er lagen documenten met persoonsgegevens, maar bijvoorbeeld ook documenten met meldingen van strafbare feiten.
Na aankomst van een trein vond er direct een selectie plaats. Alleen de mensen die in het concentratiekamp te werk werden gesteld werden geregistreerd, de anderen gingen direct naar de gaskamers en vandaar naar de verbrandingsovens. Iedereen moest alles afgeven. Alles werd gesorteerd, geregistreerd en naar Duitsland opgestuurd om hergebruikt te worden. Het ging hierbij om koffers, schoenen, juwelen, maar ook scheerspullen en haarkammen. Zelfs afgeschoren haren werden gebruikt.
In een gang hingen portretten van Poolse gevangenen die allen binnen een paar maanden in het kamp overleden.
Bepaalde gevangenen werden ook gebruikt voor vergaande medische onderzoeken zoals onvruchtbaarheidsproeven bij joodse vrouwen om zo ook via die weg de joden uit te kunnen roeien.
Mensen stierven niet alleen door de gaskamers, velen bezweken door uithongeren of werden geëxecuteerd. Ook pleegden mensen zelfmoord door zich tegen de onder spanning staande hekken te storten.
De executieplek waar gevangenen werden doodgeschoten lag tussen twee barakken. De ramen naar deze plek waren afgedicht; wel kon men in de barakken alles horen. Het was duidelijk dat ontsnappen zo goed als onmogelijk was met overal zichtbaar wachttorens en dubbele hekken onder spanning.
SS Obersturmbannführer Rudolf Höss werd in 1947, na in Polen berecht te zijn opgehangen op de plek waar gevangenen eerder gemarteld werden, niet ver van de gaskamers.
Vandaar liepen we naar de gaskamer. Aan de mensen werd verteld dat ze hun kleren op moesten hangen en goed moesten onthouden waar de kleren hingen. Eenmaal in de doucheruimte bleek dit de gaskamer te zijn. Het gifgas Cyclone B werd door gaten bovenin in de ruimte gebracht. Na overlijden werden de lichamen naar de verbrandingsovens gebracht. De as werd eerst verzameld en daarna in de rivier gedumpt.
Na een korte pauze reden we met het busje naar kamp Birkenau. In 1940 en 1941 werden de bewoners van een aantal dorpen verdreven om hier een kamp te maken. Dit kamp is vele malen groter dan kamp Auschwitz, maar er is minder van overgebleven. Toen de nazi's het einde zagen naderen hebben ze veel bewijslast, waaronder de gaskamers vernietigd.
De spoorbaan splitste zich op het terrein naar verschillende perrons.
Dit kamp was in de lente en zomer van 1944 met name ingericht voor Hongaarse joden. Meer dan 400.000 van hen vonden hier de dood. In één enkele (vracht-)wagon werden 80 mensen vervoerd. Een groot deel van hen overleed tijdens het transport zonder eten, drinken of sanitaire voorzieningen.
Er waren hier houten en stenen barakken. Beide waren het grootste deel van de tijd overbevolkt.
Aan het eind van de spoorbaan is een monument opgericht ter nagedachtenis aan de anderhalf miljoen mensen die hier zijn vermoord. Voor dit monument liggen 23 plaquettes in 23 talen van de 23 nationaliteiten van de mensen die hier zijn omgekomen.
Per dag bezoeken 6000 mensen deze kampen.
Met onze gids kregen we een goed beeld van de ellende die zich hier heeft afgespeeld. In stilte en onder de indruk liepen we terug naar het busje dat ons naar de camping terugbracht. Ook op de terugweg van weer meer dan een uur bleef het stil in het busje.